ارزشیابی لاین های نخود خارجی و ایرانی جهت مطالعه تنوع ژنتیکی با استفاده از صفات مرفولوژیک و مارکر rapd در شرایط دیم

فراهم بودن تنوع ژنتیکی درون یک جمعیت گیاهی و نحوه ی انتقال آن به گیاه مورد دلخواه از فاکتورهای اساسی در یک برنامه اصلاح نبات به حساب می آید. در این تحقق جهت ارزیابی تنوع ژنتیکی و بررسی روابط بین صفات گیاهی 20 ژنوتیپ نخود، آزمایشی در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در طی سال های 1392-1391 در مرکز ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم گچساران انجام شد. تجزیه واریانس داده‏ها وجود تفاوت معنی‏داری بین ژنوتیپ ها از نظر صفاتی نظیر تعداد روز تا شروع گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی، طول دوره پر شدن دانه، ارتفاع بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه در هکتار نشان داد. مقایسه میانگین‏ها بین صفات به وضوح برتری ژنوتیپ flip 88-85c نسبت به سایر ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه در هکتار و تعداد غلاف پر در بوته معرفی نمود. و همچینن مشاهده شد که بیشترین میزان همبستگی بین صفات تعداد غلاف پر و عملکرد دانه در هکتار میباشد. کاربرد تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های مورد مطالعه را در دو گروه مجزا تقسیم بندی نمود و ژنوتیپ های ترخیص شده از ایران در بین ژنوتیپ های تهیه شده از ایکاردا قرار گرفت. پس از انجام تحلیل رگرسیون گام به گام ،صفت مقدار کلروفیل، وزن صد دانه وتعداد غلاف پر به ترتیب وارد مدل شدند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که بیشترین اثر مستقیم متعلق به تعداد غلاف پر ، وزن صد دانه و کلروفیل می باشند. بر اساس تجزیه به مولفه های اصلی چهار مولفه اصلی حدود 8/69 درصد از تغییرات کل را توجیه کرده اند. نشانگر rapd قادر است که روابط ژنتیکی و تنوع را در میان ژنوتیپ های گیاهی برآورد نماید. در این تحقیق از نشانگر مولکولی rapd برای تعیین تنوع ژنتیکی20 لاین نخود استفاده شد. بطوریکه از بین 20 پرایمر مورد استفاده شد، براساس میزان تشکیل باند، چند شکلی و نیز تکرار پذیری باندها تعداد 12 آغازگر انتخاب شد.بر اساس ظهور پلیمورفیسم و تکراری پذیری باندها، 12 پرایمر توانست 70باند تکرارپذیر و قابل ردیابی که 88 درصد انها (62باند) در میان ژنوتیپها پلیمورفیسم بود را تولید نماید. مطالعه الگوی باندی نشان داد که مقادیر0، 1 و 82 درصد برای حداقل، حداکثر و میانگین درصد پلیمورفیسم در همه پرایمرها بوجود آمد. تجزیه کلاستر داده های مولکولی توانست ژرمپلاسم را به دو گروه دسته بندی نماید و نشان داد که ژرمپلاسم های تهیه شده از ایران در بین ژرمپلاسم های از ایکادرا تهیه شده بودند واقع شدند و نشاندهنده ی این است که این افراد دارای پایه ژنتیکی مشابهی میباشند..